Шаазан авч нутаг руугаа ачуулж худалдан борлуулах ямар ч төлөвлөгөөгүй 30 орчим нөхөд /бас тийм тооны улс орныг төлөөлсөн/ Жианси мужийн Жиндэ /Jingdezen/ хотод ирлээ. Хөтөлбөрт Шаазангийн музей үзнэ, Шаазан судлалын хүрээлэнд саатна, Шаазангийн албан ёсны дэлгүүртэй танилцана, зөвхөн шаазан зардаг шөнийн захаар очно, шаазан...шаазан...

Дэлхийд шаазан анх үүссэн газар, дэлхийн шаазангийн төв гэгдсэн, одоо шаазанг шинжлэх ухааны түвшинд судалж байгаа цор ганц хот учраас хэнийг ч урьсан хөтөлбөр нь ийм л байх болов уу.

1.               Музей:

Хятадын түүх бас орчин цагийн технологийн дэвшил хосолсон Хятадын шаазангийн түүхийн музей нь шаазан сонирхдог үгүй нь хамаагүй, Жанси мужид очсон хэн боловч зорьж үзмээр гайхалтай музей аж.  Шаазан нь бидний ойлгодог аяга таваг төдий зүйл биш, боловсрол, амьдралын чанарын илэрхийлэл, өмч хөрөнгө, сүр хүч, эрх мэдэл болохыг энэ музей харуулна. Манай эриний өмнөх үеэс эхлээд Тан, Чин, Юань гүрнүүдийн үеийн олдворууд нотолгоо судалгаа, таних тэмдэгтэйгээ энэ музейд хадгалагдаж байна. Барьж тэмтэрч, эргүүлж тойруулж, ёроолд нь байх таних тэмдгийг уншиж, хээ угалзыг нь томруулж харж болох дэлгэцийг үзмэр бүрийн хажууд байрлуулжээ.

Хятадын өнцөг булан бүрээс дунд сургууль, их дээд сургуулийн хүүхдүүд түүх соёлын хичээлийн хүрээнд энэ музейд ирдэг учраас хагас сайнд хүн ихтэй,орох хаалганы очер дараалал уртаас урт. Залуучууд үндэсний хувцсаа өмсөж ирдэг гэж хөтөч дурдлаа. Хятадын шаазангийн хөгжлийн оргил үе болох Манай эриний 900 аад оны үед, ( Сун гүрний үе ч гэдэг) үүссэн Цэнхэр шаазан ( цагаан суурьтай, цэнхэр хээтэй)-г билэгдсэн  хувцас өмссөн охид, сошиал инфлүүзэрүүд гэнэ.  Музейн сурталчилгааг идэвхжүүлэх хүрээнд орон нутгийн аялал жуулчлалын газраас зохион байгуулж ийм сошиал одуудыг урьж авчирдаг аж.

                        Дэлгүүрээс хоосон гарсан нь

-Тэгээд шаазангийн төв орчоод шаазан аваагүй гэж үү?

-Аваагүй ээ. Ганц ком асуутал 950 саяын үнэтэй шаазан байсан гээ л бод.

Би өөрийгөө өмөөрч ингэж хэлж байгаа боловч бүх шаазан 950 сая төгрөг байна гэж юу байхав дээ. Гэхдээ л үнэтэй. Үнэхээрийн өндөр үнэтэй. Нөгөөх бидний мэддэг будаатай, цэнхэр энэ тэр шаазангууд чинь энд бүгд байна. Нүд хужирлах төдийгүй сэтгэл баясаж хэсэгтээ санаанаас гарамгүй гоё шаазангууд Жиндэзэн хотын тэргүүлэх зэргийн албан ёсны дэлгүүрт / ийм сүртэй нэр өөрсдөө хэлж өгсөн/ байна. Мянга мянган жилийн турш шаазан эдлэл үйлдвэрлэж, шаазан үйлдвэрлэлийн гол төв байсан энэ хотын шаазан эдлэлүүд нь чанар, хийцийн хувьд дэлхий даяар алдартай гэдгээ энэ дэлгүүрт гайхуулж байх шиг.

Жич: Зурган дотроос 950 сая төгрөг бараг тэрбумын үнэтэй шаазанг олоорой. Билгийн нүд сайтай хүмүүс олчихдог л юм билээ.

3.     Сайн дурынхан ба шаазангийн зах

Шаазангийн урлаачдын гоёмсог , давтагдашгүй бүтээлүүд Таосичуаны оройн захад дэлгэгддэг. Зах ч гэж дээ, зугаалга , үзэсгэлэн, худалдаа, дуу хуур нэг дор . Манай шөнийн гудамж нэг хэсэг тийм байхыг зорьсон болов уу. Гэхдээ энд зөвхөн шаазан урлалын бүтээлийг зардгаараа онцлог. “Том зах учраас та нар төөрчихнө” гэж хэлээд нэг нэг оюутан хүүхэд хөтлүүлээд тавьчихлаа. Надад нэг 20 настай жаахан охин оногдсон. Англи хэл нь ус цас юм. Америк аялгатай. Америкт сурсан уу гэсэн чинь  “Үгүй ээ.  Фрэндс цуврал үзэж англи хэлээ сайжруулдаг” гэж байна. Хэсэг хамт яваад төөрүүлэхгүй гэж сайн дурынхныг томилоогүй юм байна гэдгийг ойлголоо. Завсаргүй ярина, шаазангийн тухай, энэ хотын хаанаас гоё чанартай шаазан авч болох тухай, энэ зах дээр байгаа бүтээгдэхүүнүүд ямар чанартай болох тухай, түүх мүүх, ер нь л ярихгүй юм байхгүй. Тэгэнгээ лангуу бүр дээр очоод “Энийг авах уу? Таалагдаж байна уу? Тэгвэл заавал ав. Охиндоо авчих. Нөхөртөө авчих” гээд ятгаастай. “Арай та эндээс шаазан авахгүй явах гэж байгаа юм биш биз дээ” гээд нүд нь томорно. Би сонгож чадахгүй байгаа юм чинь. Тэгж тэгж луу дүрсэлсэн,  кофенд арай гонзгойдох, цай уух гэхээр бариулгүй, усанд жижигдэх нэг шаазан авлаа. 160 мянган төгрөг гэж байна. Ингээд л миний шаазангийн худалдаа дуусаа.

Хотын аялал жуулчлалыг дэмжих зорилгоор засгийн газартай гэрээ хийгээд, ирээд зах дээрээс лайв хийж байгаа сошл одуудтай дахиад л таарлаа.

Гэснээс Улаанбаатарт өнөөдөр миний мэдэхээс нэг импортлогч бүтээгдэхүүнээ Жиндэзэнээс авчирч байна. Эртний хятадын шаазан үйлдвэрлэлийн технологи, хийж, ур ухаан шингэсэн болохоор сайхан хэрэглэл байгаа байх аа.

2023.04.26,  Жианси, Жиндэзэн